Επιλογές ενός πρωτοπόρου

Περιβάλλον

by aude

ο αρχιτέτονας Άρης Κωνσταντινίδης.

O Άρης Κωνσταντινίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1913. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου από το 1931 έως το 1936. Με το τέλος των σπουδών του, επιστρέφει στην Αθήνα. Στο διάστημα 1938-1942 εργάστηκε στη Πολεοδομία Αθηνών και στο Υπουργείο Δημοσίων Εργων μέχρι και το 1950. Μετά τον πόλεμο θα εκδώσει μια σειρά άρθρων και βιβλίων, όπως το “Τα Παλιά Αθηναϊκά Σπίτια” (1950). Ο Κωνσταντινίδης αναλαμβάνει σημαντικά πόστα κατά τη δεκαετία του ’50. Αρχικά ως προϊστάμενος στον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (Ο.Ε.Κ), από το 1955 έως το 1957 και μετά ως προϊστάμενος της υπηρεσίας μελετών στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (Ε.Ο.Τ), από το 1958 έως το 1967. Από τη θητεία εκεί, θα προκύψουν μερικά από τα πιο αξιόλογα έργα του.

Τα πρώτα μεγάλης κλίμακας έργα του, σχετίζονται με τον Ο.Ε.Κ. Ο Κωνσταντινίδης προσεγγίζει το θέμα με τη λογική ότι η κατοικία πρέπει να ικανοποιεί όλες τις ανάγκες του ανθρώπου, υλικές και συναισθηματικές. Οι εργατικές κατοικίες στη Νέα Φιλαδέλφεια (1955-1957) στον Άγ. Ιωάννη Ρέντη (1956) και στο Ηράκλειο Κρήτης (1957) εφαρμόζουν το σύστημα της ελεύθερης δόμησης και, παρά τη πρόθεση του Κωνσταντινίδη να ενταχθούν αρμονικά στο περιβάλλον της πόλης, έδειξαν ότι απέτυχαν να λειτουργήσουν ως “ενότητα” με το σύνολο και μάλλον “γκετοποιήθηκαν”.

Με τη θητεία του στον Ε.Ο.Τ, ο Κωνσταντινίδης θα έχει την ευκαιρία να ασχοληθεί με πιο σύνθετα προβλήματα, όπως η ένταξη ενός ξενοδοχείου στο παραδοσιακό περιβάλλον και στο ελληνικό φυσικό τοπίο. Το πρώτο τέτοιο έργο ήταν το “Ξενία” της Άνδρου (1958). Ο Κωνσταντινίδης δε θα διστάσει να δώσει ένα σύγχρονο ξενοδοχείο, με την ίδια λογική που άλλοι αρχιτέκτονες δε δίστασαν να εντάξουν μοντέρνα σχολικά κτίρια, σε παραδοσιακούς οικισμούς τη δεκαετία του’ 30. Ενδιαφέρον έχει και το “Ξενία” Επιδαύρου. Αποτελείται από έξι συγκροτήματα από ξενώνες και τα αποδυτήρια των ηθοποιών, με όλα τα κτίσματα περιορισμένα σε κλίμακα και διεσπαρμένα στο τοπίο. Εδώ χρησιμοποιεί φέροντες τοίχους από λαξευτή τοιχοποιία και ανεπίχριστο μπετόν στις οροφές. Το έργο στην Επίδαυρο θα λειτουργήσει σαν σημείο αναφοράς για τη δημιουργία του “Ξενία” της Μυκόνου (1960) αλλά και το εξοχικό σπίτι στην Ανάβυσσο (1961-1962).

Το “Ξενία” στη Καλαμπάκα (1960), είναι ένα τολμηρό έργο σε σχέση με την ένταξή του στο τοπίο. Ο Κωνσταντινίδης, αντιπαραθέτει δύο πτέρυγες απέναντι από τους επιβλητικούς όγκους των Μετεώρων. Η μια είναι χαμηλότερα από την άλλη και συνδέονται με μια επικλινή στέγη. Η εκμετάλλευση της κλίσης του οικοπέδου είναι τέλεια.

Ο Κωνσταντινίδης συνέχισε με μια σειρά τέτοιων τουριστικών μονάδων (Πόρος, Λάρισα, Ηράκλειο Κρήτης) αφήνοντας το στίγμα του. Στόχος του ήταν η απλότητα και η λειτουργικότητα. Στις αρχές του 1967 δημοσιεύει το “Αρχιτεκτονική και Τουρισμός” όπου κατηγορούσε τη βιομηχανία του τουρισμού για τις καταστροφές που είχε επιφέρει σε ορισμένες περιοχές, ακόμα και σε ορισμένους αρχαιολογικούς χώρους και την Πλάκα.

Άλλα σημαντικά έργα του, είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (1965-1966) και το Μουσείο Κομοτηνής. Το μουσείο Ιωαννίνων ήταν ανατέθηκε απευθείας στον Κωνσταντινίδη. Σε αυτό δημιουργούνται πέντε παράλληλες ζώνες σε εναλλασσόμενους ψηλούς και χαμηλούς όγκους με τέσσερις εγκάρσιες πτέρυγες στο κεντρικό διάδρομο. Από τα ιδιωτικά έργα που ανέλαβε, χαρακτηριστική είναι η τετραώροφη κατοικία στο Παγκράτι του Αλέξανδρου Ξύδη (Αρχιμήδους & Κλειτομάχου -1961). Αυτή είναι κτισμένη σε ένα ακανόνιστο οικόπεδο με κλίση (ουσιαστικά πάνω σε βράχο). Ο Κωνσταντινίδης ενήργησε με ευρηματικότητα στις απαιτήσεις της τοποθεσίας. Επίσης δημιουργεί ενδιαφέρουσες εναλλαγές εντυπώσεων με τους προεξέχοντες όγκους των εξωστών να συμβάλουν σημαντικά προς αυτή τη κατεύθυνση.

Ο Άρης Κωνσταντινίδης έφυγε από τη ζωή το 1993 στην Αθήνα.

STAY IN TOUCH

SUBSCRIBE TO OUR NEWSLETTER
AND RECEIVE OUR LATEST STORIES